GRGOSOVA PEĆINA GEOMORFOLOŠKI SPOMENIK PRIRODE
Kategorija zaštite: Spomenik prirode
Godina proglašenja: 1973.
Položaj
Samoborsko selo Otruševec sa ponosom krije jednu od najlepših pećina na severozapadu Hrvatske, pećinu Grgos. Geomorfološki spomenik prirode „Grgosova pećina“ nalazi se u najistočnijem delu samoborskih brda, koje se strmo spušta prema dolini reke Save.
Istorija
Krajem 1973. godine Josip Grgos otkopao je pećinu dok je kopao i minirao kamen od kojeg je proizvodio kreč. Pećina je zaštićena 1974. godine kao geomorfološki spomenik prirode. Četrdeset godina kasnije, tokom radova na proširenju prostora za prijem posetilaca, otkriven je ulaz u drugu pećinu, poznatu kao „Nova Grgoška pećina“.
Turizam
Pećine svojom lepotom i lakim pristupom privlače veliki broj lјubitelјa prirode i znatiželјnika. Obe pećine su uređene za posetioce, a izgrađen je put i postavlјeno električno osvetlјenje kroz „Novu Grgošku pećinu“. Važno je da se tokom kretanja kroz pećinu ne diraju i ne lome „pećinski ukrasi“ (stalaktiti, stalagmiti, bigar) jer su lepi samo u svom prirodnom okruženju - pećini. Ono što priroda stvara hilјadama godina može se uništiti u sekundi.
Brojni umetnici inspiraciju takođe pronalaze u pećinama, često ih koristeći kao pozadinu za snimanje filmova, serija, muzičkih spotova i raznih emisija.
Brojni umetnici inspiraciju takođe pronalaze u pećinama, često ih koristeći kao pozadinu za snimanje filmova, serija, muzičkih spotova i raznih emisija.
Prirodne vrednosti
Oba pećine su relativno malih dimenzija, ali su zbog svog izuzetnog bogatstva pećinskih ukrasa turistička atrakcija i prepoznatlјiv deo geonasleđa Zagrebačke županije. Ukupna dužina stare pećine je 52 m, a dubina u odnosu na nivo ulaza 19 m. Zapremina pećine 1750m3. Ukupna dužina nove pećine je 97m, a dubina 14m.
Prema vrlo debelim stalagmitima i bigrom na tlu, moguće je zaklјučiti da je pećina relativno stara, dok mnoštvo tankih stalaktita na plafonu ukazuje na još uvek postojeći proces stvaranja i oblikovanja pećinskog prostora.
Posebna vrednost pećina je pećinski nakit, kog ima u velikom broju i različitih vrsta. Grgosova pećina ukrašena je cevima ili makaronima, ekscentričnom sigom i zavesama ili draperijama. Cevi su tanki stalaktiti jednolike deblјine i helaktiti ili ekscentrični sigma stalaktiti nepravilnog oblika koji kao da prkose delovanju gravitacije. Zavese ili draperije su prelepi ukrasi koje vise sa plafona poput naborane tkanine i nastaju kada se kaplјice polako slivaju niz nagnute zidove. Svaka nova kap ostavlјa trag i tako zavese postaju sve duže i duže.
Prema analizi belog bigra iz pećine, utvrđeno je da se sastoji od 95% kalcijum-karbonata i 5% aluminosilikata. nakit u pećini je različitih boja: bele, bledožute, žute, narandžaste i smeđe. Boja mu zavisi od mineralnih nečistoća, tla iznad pećine, vegetacionog pokrivača i stanja životne sredine.
Do sada su analizirana dva primerka pećinskog nakita iz nove Grgosove pećine, njihova starost i klimatski uslovi koji su nekada vladali. Jedan stalaktit počeo je da raste pre 10.500 godina, a prestao je da raste pre oko 2.300 godina. Tokom perioda rasta, rastao je brzinom od 0,8 do 1 cm za 100 godina ili 0,08 do 0,1 mm godišnje. Najstariji deo drugog stalagmita star je oko 40 000 godina sa promenom stope rasta od 0,1 do 1 cm za 100 godina.
Temperatura u pećini varira između 10 º i 11º.
Prema vrlo debelim stalagmitima i bigrom na tlu, moguće je zaklјučiti da je pećina relativno stara, dok mnoštvo tankih stalaktita na plafonu ukazuje na još uvek postojeći proces stvaranja i oblikovanja pećinskog prostora.
Posebna vrednost pećina je pećinski nakit, kog ima u velikom broju i različitih vrsta. Grgosova pećina ukrašena je cevima ili makaronima, ekscentričnom sigom i zavesama ili draperijama. Cevi su tanki stalaktiti jednolike deblјine i helaktiti ili ekscentrični sigma stalaktiti nepravilnog oblika koji kao da prkose delovanju gravitacije. Zavese ili draperije su prelepi ukrasi koje vise sa plafona poput naborane tkanine i nastaju kada se kaplјice polako slivaju niz nagnute zidove. Svaka nova kap ostavlјa trag i tako zavese postaju sve duže i duže.
Prema analizi belog bigra iz pećine, utvrđeno je da se sastoji od 95% kalcijum-karbonata i 5% aluminosilikata. nakit u pećini je različitih boja: bele, bledožute, žute, narandžaste i smeđe. Boja mu zavisi od mineralnih nečistoća, tla iznad pećine, vegetacionog pokrivača i stanja životne sredine.
Do sada su analizirana dva primerka pećinskog nakita iz nove Grgosove pećine, njihova starost i klimatski uslovi koji su nekada vladali. Jedan stalaktit počeo je da raste pre 10.500 godina, a prestao je da raste pre oko 2.300 godina. Tokom perioda rasta, rastao je brzinom od 0,8 do 1 cm za 100 godina ili 0,08 do 0,1 mm godišnje. Najstariji deo drugog stalagmita star je oko 40 000 godina sa promenom stope rasta od 0,1 do 1 cm za 100 godina.
Temperatura u pećini varira između 10 º i 11º.
Znamenitosti
Poučna staza Otruševec
Za samo sat i po lagane šetnje stazom od 2 kilometra, prolazeći 9 različitih tačaka, upoznaćete život, običaje i legende okoline Otruševca: od podzemnih lepota smeštenih u pećini Grgos, preko geoloških i bioloških specifičnosti do priča o drevnim gigantima i vrednim lјudima samoborskog kraja.
Za samo sat i po lagane šetnje stazom od 2 kilometra, prolazeći 9 različitih tačaka, upoznaćete život, običaje i legende okoline Otruševca: od podzemnih lepota smeštenih u pećini Grgos, preko geoloških i bioloških specifičnosti do priča o drevnim gigantima i vrednim lјudima samoborskog kraja.
Nepoznato o poznatome
U Grgoškoj pećini živi devet grupa beskičmenjaka: pauci, gušteri, istonožci, sove stajačice, dvonošci, skakači, dvorepe bube, bube i izopode. Hrvatska je globalni fokus biološke raznolikosti u smislu bogatstva podzemnih vrsta, a mnoge vrste koje naselјavaju hrvatsko podzemlјe endemi su Hrvatske ili Dinarida.
Područje je otvoreno za javnost:
- Adresa: Otruševec 17/4, Samobor, Hrvatska
- Radno vreme: radnim danima, svakih punih sat vremena od 12 do 17 sati
- Najava dolaska: Obaveštenje za grupe na telefonski broj 01/3375 888
Ovim područjem upravlјa Javna ustanova Zeleni prsten Zagrebačke županije
- Adresa: 151. Samoborske brigade HV 1, Samobor, Hrvatska
- Broj telefona: +385 (0)1 6111 552
- Internet stranica: https://zeleni-prsten.hr/
- Društvene mreže:
https://www.facebook.com/zeleniprsten
https://www.instagram.com/zeleni_prsten/
