Invazivne strane vrste


Strane vrste su one koje prethodno nisu bile rasprostranjene na nekom području. Veliki deo vrsta koje dospeju na područje na kojem ranije nisu bile rasprostranjene ne uspeva dugo da preživi, a ako i prežive, nisu u mogućnosti u potpunosti da se prilagode i razmnožavaju na novom području. Ako se ipak počnu samostalno razmnožavati u prirodi i negativno uticati na autohtone organizme, tada ih nazivamo invazivnim stranim vrstama. Odlike invazivnosti su da negativno utiču na biodiverzitet i dobrobiti koje čovek ima od prirode, zdravlje ljudi i/ili čine ekonomsku štetu na području na koje su unesene. Kada govorimo o invazivnim stranim biljnim vrstama, to su biljke izrazite sposobnosti razmnožavanja kao i brzine i obima širenja. U novo područje mogu biti unesene delovanjem čoveka, namerno ili nenamerno. Primer namernog unošenja je sadnja neke biljke zbog njene dekorativnosti ili ekonomske koristi, a nenamerno širenje je, na primer, rasejavanje semena invazivne vrste sa semenom drugih vrsta kao što se seme ambrozije proširilo iz Severne Amerike sa semenom žitarica.

Da li ste znali?

Polen ambrozije smatra se jednim od najjačih alergena, a jedna biljka može ispustiti preko milion polenovih zrnaca dnevno.


Iako su neke invazivne strane vrste mnogima poznate i dokazano je da su štetne (npr. ambrozija ili mali indijski mungos), pojam invazivnih stranih vrsta i dalje je nepoznat široj javnosti. Imaju značajan uticaj na okolinu u kojoj rastu pa tako i na čoveka, a šteta koju nanose svetskoj ekonomiji na godišnjem nivou procenjuje se i do 1,4 milijarde dolara, tj. 5% vrednosti svetske ekonomije. Najjače su pogođeni sektori ekonomije, zdravstva, poljoprivrede, šumarstva i zaštite prirode. Invazivne strane vrste smatraju se drugom najvećom pretnjom po biordiverzitet. Čovek je kreirao uslove za njihovo širenje jer se javljaju uglavnom u intenzivno korišćenim područjima koje je čovek znatno izmenio (npr. urbana područja, poljoprivredna područja, parkovi, isušene močvare) ili je narušio njihovu prirodnu ravnotežu, a time i otpornost na dolazak stranih vrsta.

image
Ambrozija
image
Amfora
image
Prava svilenica
image
Japanski dvornik
image
Zlatnica
image
Žlijezdasti nedirak
image
Babuška
image
Bezribica
image
Crni somić
image
Kalifornijska pastrva
image
Riječni glavoč
image
Sunčanica
image
Zlatna ribica



Pozivamo sve zainteresovane da nam pomognu u prikupljanju podataka o rasprostranjenosti stranih invazivnih biljnih vrsta putem mobilnih aplikacija Invazivke za Sloveniju ili Invasive Alien Species Europe za ostale zemlje.

U zemljama kroz koje protiče reka Sava trenutno možemo pronaći brojne izvore i baze podataka korisne za prikupljanje podataka o rasprostranjenosti invazivnih stranih vrsta. Na linkovima niže dajemo pregled najznačajnijih:


Slovenija
1.Invazivke

Hrvatska
2.Invazivne vrste u Hrvatskoj
3.FCD – Flora Croatica Database

Međunarodni izvori
4.EASIN – European Alien Species Information Network
5.DAISIE - Delivering Alien Invasive Species Inventories for Europe
 6.ISSG - Invasive species specialist group -
7.GRIIS - Global Register of Introduced and Invasive Species

8. ESENIAS- East and South European  Network for Invasive Alien Species

9. NEOBIOTA




©SavaParks Network 2020.        Disclaimer        E-mail: info@savaparks.eu