Bela knjiga o Savi
Download
BELA KNJIGA O SAVI
REKA SAVA: PRETNJE I POTENCIJAL ZA OBNOVU
Bela knjiga o Savi opisuje ekološke karakteristike reke Save i njenih poplavnih područja i procenjuje glavne pretnje integritetu rečnog sistema. Identifikovana su i rangirana potencijalna područja sanacije reke i njenih poplavnih područja u korist lokalnih zajednica i biološke raznovrsnosti. Bela knjiga o Savi je baza znanja za procene (tj. studije izvodljivosti) obnove reke Save i poplavnih područja u njenom slivu. U saradnji s kampanjom „Spasimo plavo srce Evrope“ i SavaParks mrežom, bečka savetodavna kompanija FLUVIUS je tokom više od godinu dana prikupljala podatke i činjenice o Savi i njenim pritokama, analizirala satelitske snimke i izračunala koja su to potencijalna područja sanacije. U decembru 2016. godine rad je završen i objavljena je Bela knjiga o Savi.
Bela knjiga o Savi po prvi put u sažetoj i lako razumljivoj formi opisuje ekološku važnost ovog jedinstvenog rečnog sistema, kao i pretnje s kojima se susreće. Dalje, Bela knjiga daje konkretne predloge za održivu i prirodnu zaštitu od poplava radeći u skladu s prirodom, a ne u suprotnosti s njom. Uz Savu je identifikovano gotovo 150 područja pogodnih za izmeštanje nasipa. To bi omogućilo da se ponovno poplavi ukupno 185 000 ha bivših poplavnih šuma i pašnjaka, što bi stvorilo kapacitete za dodatnih 3,1 milijarde kubnih metara vode koja bi se prirodno mogla skladištiti u slučaju poplave, znatno smanjujući i usporavajući poplavni talas, a istovremeno povećavajući ekološki kvalitet poplavnih područja. Zaštita od poplava uz Savu dominantna je tema, ne samo od istorijske poplave 2014. godine. Osamdeset posto nekadašnjeg poplavnog područja - čak i šume i pašnjaci - u prošlosti je bilo odsečeno branama i nasipima, što je samo pogoršalo poplavne događaje.
Bela knjiga, osim velikih prilika, takođe prikazuje i pretnje za reku Savu. Gotovo čitav tok reke ugrožen je projektima koji bi - ako se sprovedu po planu - uništili reku zajedno s njenim pritokama. U slivu reke Save planirano je više od 500 hidroelektrana, što bi nepovratno razorilo reku i staništa oko nje. Primera radi, gornji tok Save, zajedno s nekoliko pritoka poput Une, Sane i Drine, pružaju posljednji raj za hunski (dunavski) losos - globalno ugroženu ribu grabljivicu, koja može narasti i do 1,5 metara dužine. Na ovom području živi više od polovine svetske populacije ove vrste, a ako se brane sagrade unutar tog područja, to će dovesti do potpunog uništenja vrste.
Prekomerno i ilegalno uklanjanje šljunka iz rečnog kanala predstavlja još jednu pretnju: prema istraživanju, godišnje se iz Save izvadi oko 950 000 kubnih metara sedimenata, a još 1,29 miliona kubnih metara iz njenih pritoka, baročito Vrbasa i Drine. Ovo je deset puta veća količina sedimenata od onoga koje Sava svake godine iz svog korita prenese u Dunav. Efekti su snažni i ozbiljni: reke se ukopavaju sve dublje u svoja korita, uzrokujući pad nivoa podzemne vode; zaštitne konstrukcije gube stabilnost i mogu se urušiti, a rizik od poplave povećava se nizvodno od mesta na kojima se vadi sediment.
REKA SAVA: PRETNJE I POTENCIJAL ZA OBNOVU
Bela knjiga o Savi opisuje ekološke karakteristike reke Save i njenih poplavnih područja i procenjuje glavne pretnje integritetu rečnog sistema. Identifikovana su i rangirana potencijalna područja sanacije reke i njenih poplavnih područja u korist lokalnih zajednica i biološke raznovrsnosti. Bela knjiga o Savi je baza znanja za procene (tj. studije izvodljivosti) obnove reke Save i poplavnih područja u njenom slivu. U saradnji s kampanjom „Spasimo plavo srce Evrope“ i SavaParks mrežom, bečka savetodavna kompanija FLUVIUS je tokom više od godinu dana prikupljala podatke i činjenice o Savi i njenim pritokama, analizirala satelitske snimke i izračunala koja su to potencijalna područja sanacije. U decembru 2016. godine rad je završen i objavljena je Bela knjiga o Savi.
Bela knjiga o Savi po prvi put u sažetoj i lako razumljivoj formi opisuje ekološku važnost ovog jedinstvenog rečnog sistema, kao i pretnje s kojima se susreće. Dalje, Bela knjiga daje konkretne predloge za održivu i prirodnu zaštitu od poplava radeći u skladu s prirodom, a ne u suprotnosti s njom. Uz Savu je identifikovano gotovo 150 područja pogodnih za izmeštanje nasipa. To bi omogućilo da se ponovno poplavi ukupno 185 000 ha bivših poplavnih šuma i pašnjaka, što bi stvorilo kapacitete za dodatnih 3,1 milijarde kubnih metara vode koja bi se prirodno mogla skladištiti u slučaju poplave, znatno smanjujući i usporavajući poplavni talas, a istovremeno povećavajući ekološki kvalitet poplavnih područja. Zaštita od poplava uz Savu dominantna je tema, ne samo od istorijske poplave 2014. godine. Osamdeset posto nekadašnjeg poplavnog područja - čak i šume i pašnjaci - u prošlosti je bilo odsečeno branama i nasipima, što je samo pogoršalo poplavne događaje.
Bela knjiga, osim velikih prilika, takođe prikazuje i pretnje za reku Savu. Gotovo čitav tok reke ugrožen je projektima koji bi - ako se sprovedu po planu - uništili reku zajedno s njenim pritokama. U slivu reke Save planirano je više od 500 hidroelektrana, što bi nepovratno razorilo reku i staništa oko nje. Primera radi, gornji tok Save, zajedno s nekoliko pritoka poput Une, Sane i Drine, pružaju posljednji raj za hunski (dunavski) losos - globalno ugroženu ribu grabljivicu, koja može narasti i do 1,5 metara dužine. Na ovom području živi više od polovine svetske populacije ove vrste, a ako se brane sagrade unutar tog područja, to će dovesti do potpunog uništenja vrste.
Prekomerno i ilegalno uklanjanje šljunka iz rečnog kanala predstavlja još jednu pretnju: prema istraživanju, godišnje se iz Save izvadi oko 950 000 kubnih metara sedimenata, a još 1,29 miliona kubnih metara iz njenih pritoka, baročito Vrbasa i Drine. Ovo je deset puta veća količina sedimenata od onoga koje Sava svake godine iz svog korita prenese u Dunav. Efekti su snažni i ozbiljni: reke se ukopavaju sve dublje u svoja korita, uzrokujući pad nivoa podzemne vode; zaštitne konstrukcije gube stabilnost i mogu se urušiti, a rizik od poplave povećava se nizvodno od mesta na kojima se vadi sediment.
Povezane vijesti
